بازگشایی مجدد یک پژوهش:
آسیب به بافت بینی خطر ابتلا به آلزایمر را افزایش می‌دهد
تاریخ انتشار :
شنبه ۳۰ فروردين ۱۴۰۴ ساعت ۱۱:۳۷
کد مطلب : ۱۸۵۹۴
به گزارش سالم‌خبر به نقل از هلث‌الرت این پژوهش که نخستین بار در اواخر سال ۲۰۲۲ منتشر و در آوریل ۲۰۲۵ مجدداً مورد توجه قرار گرفت، مسیری جدید و غیرمنتظره را معرفی کرده که از طریق آن، یک باکتری زیان‌آور به مغز می‌رسد و واکنش‌هایی شبیه به بیماری آلزایمر را به وجود می‌آورد.
تیمی از پژوهشگران دانشگاه گریفیت استرالیا به سرپرستی دکتر جیمز است جان در این مطالعه به بررسی باکتری موسوم به کلامیدیا پنومونیه (Chlamydia pneumoniae) پرداختند. این باکتری عامل شایعی در عفونت‌های تنفسی انسان، از جمله ذات‌الریه است. مطالعات پیشین حضور این باکتری را در مغز بسیاری از افراد مبتلا به زوال عقل (دمانس) در سنین بالا نشان داده بود، اما اینکه چگونه این باکتری به مغز انسان راه پیدا می‌کند، همچنان یک معما بود.
محققان برای یافتن پاسخ این سؤال، در آزمایش‌های خود باکتری را به‌طور مستقیم به مجرای بینی موش‌ها وارد کردند. یافته‌ها نشان داد که این باکتری از طریق عصب بویایی که مسیری مستقیم از حفره بینی به مغز است، به‌سرعت وارد سیستم عصبی مرکزی
نکته کلیدی دیگری که پژوهشگران دریافتند این بود که وقتی لایه نازک اپی‌تلیوم بینی موش‌ها آسیب می‌دید، عفونت ناشی از باکتری به‌مراتب شدیدتر می‌شد. این آسیب‌ها ممکن است به‌سادگی در انسان هم رخ دهند؛ مثلاً در اثر کندن مداوم بینی یا کندن موهای بینی.
ورود این باکتری به مغز باعث واکنش شدید سیستم ایمنی می‌شود که یکی از پیامدهای آن، ترشح پروتئینی به نام آمیلوئید بتا است. این پروتئین به‌صورت طبیعی در پاسخ به عفونت‌ها تولید می‌شود، اما تجمع آن به شکل پلاک‌ها (توده‌های پروتئینی) یکی از علائم شناخته‌شده بیماری آلزایمر است. هرچند هنوز به‌طور دقیق مشخص نیست که پلاک‌های آمیلوئیدی علت بیماری آلزایمر هستند یا پیامد آن، این مطالعه نشان می‌دهد آسیب به بافت بینی می‌تواند نقش مهمی در این فرآیند ایفا کند.
است جان، سرپرست این پژوهش، می‌گوید: «ما نخستین گروهی هستیم که نشان دادیم باکتری کلامیدیا پنومونیه می‌تواند مستقیماً از طریق بینی وارد مغز شده و فرآیندهایی مشابه آلزایمر را ایجاد کند. سرعت بالای ورود این باکتری به مغز بسیار نگران‌کننده است.»
با
است جان تأکید می‌کند: «می‌دانیم که این باکتری در انسان‌ها نیز وجود دارد، اما هنوز به‌طور کامل مسیر دقیق ورود آن به مغز انسان را مشخص نکرده‌ایم. برای تأیید قطعی این فرضیه، به آزمایش‌های انسانی نیاز داریم.»
نکته قابل تأمل این است که طبق بررسی‌های انجام‌شده، حدود ۹۰ درصد مردم عادت دارند به شکل‌های مختلف بینی خود را دستکاری کنند. بنابراین، حتی افزایش جزئی خطر به‌واسطه این عادت می‌تواند پیامدهای قابل توجهی برای بهداشت عمومی داشته باشد.
پژوهشگران در پایان به عموم توصیه کرده‌اند تا زمان انجام مطالعات بیشتر، از کندن بینی و کندن موهای آن پرهیز کنند تا بافت ظریف و محافظ بینی آسیب نبیند و خطر احتمالی انتقال عفونت به مغز کاهش یابد.
نتایج این پژوهش می‌تواند مسیرهای تازه‌ای را در فهم بهتر علت‌های بیماری آلزایمر باز کند و به یافتن استراتژی‌های جدیدی برای پیشگیری از این بیماری شایع عصبی منجر شود.
