سالم‌خبر: با پایان تعطیلات نوروزی و از روز ۱۶ فروردین، مرحله دوم پویش «نه به تصادف» در حالی در سراسر کشور آغاز شد که طبق گزارش وزارت بهداشت، در طول مرحله اول این پویش و در فاصله ۲۵ اسفند ۱۴۰۳ تا ۱۵ فروردین امسال، ۸۲۸ نفر در تصادفات رانندگی جان خود را از دست داده و بیش از ۲۹ هزار نفر مجروح شده‌اند.
پویش «نه به تصادف» که از اول اسفند توسط وزارت بهداشت به اجرا درآمد و از همراهی بخش‌های مختلف دولت و در راس آنها، رییس‌جمهور برخوردار شد، مرحله اول را در حالی پشت سر گذاشت که هفته گذشته، معاون وزارت بهداشت در یک برنامه تلویزیونی آماری از کاهش تعداد قربانیان تصادفات رانندگی در مرحله اول پویش ارایه داد.
با پایان تعطیلات نوروزی و از روز ۱۶ فروردین، مرحله دوم پویش «نه به تصادف» در حالی در سراسر کشور آغاز شد که طبق گزارش وزارت بهداشت، در طول مرحله اول این پویش و در فاصله ۲۵ اسفند ۱۴۰۳ تا ۱۵ فروردین امسال، ۸۲۸ نفر در تصادفات رانندگی جان خود را از دست داده و بیش از ۲۹ هزار نفر مجروح شده‌اند.
مقایسه آمار فوتی‌های تصادفات در تعطیلات نوروز امسال و در مقایسه با مدت مشابه سال‌های ۱۴۰۲ و ۱۴۰۱ البته نشان از کاهش خسارات انسانی دارد چنانکه طبق گزارش سازمان پزشکی قانونی کشور، در تعطیلات نوروز ۱۴۰۲ تعداد فوتی‌های تصادفات رانندگی ۱۲۱۷ نفر و در نوروز ۱۴۰۳ این عدد ۱۰۸۹ نفر بوده اما بر اساس گزارش اخیر قوه قضاییه، تصادفات رانندگی در کشور، همچنان چهارمین عنوان پرونده‌های ورودی کیفری پرتکرار محاکم قضایی است.
در گزارش اخیر قوه قضاییه، آمار پرونده‌های ورودی قضایی تصادفات رانندگی مورد اشاره قرار گرفته که طبق این گزارش، در ۹ ماهه سال ۱۴۰۲، تعداد ۱۷۷ هزار و ۲۷۶ فقره پرونده تصادفات رانندگی به محاکم قضایی ارجاع شده در حالی که در مدت مشابه سال ۱۴۰۱، تعداد این پرونده‌ها ۲۱۰ هزار و ۱۲۰ فقره بوده است. گزارش قوه قضاییه با تاکید بر ماده ۱۰۸ قانون برنامه ۵ساله ششم توسعه اشاره دارد که طبق این قانون، دولت مکلف بوده اقدامات لازم برای کاهش تلفات حوادث رانندگی را به گونه‌ای فراهم کند که تلفات حوادث رانندگی نسبت به تعداد ۱۰ هزار دستگاه خودرو تا پایان اجرای قانون برنامه ۳۱ درصد کاهش یابد.
آنچه در قانون برنامه ششم توسعه به عنوان تکلیف دولت‌ها تعیین شده در قانون برنامه هفتم توسعه که از ابتدای سال جاری لازم‌الاجراست هم، موکد شده چنانکه طبق بند ت ماده ۵۹ قانون ۵ساله هفتم توسعه، شورای عالی هماهنگی حمل و نقل ایمنی کشور باید اقداماتی داشته باشد تا سالانه ۱۰ درصد از تلفات جانی ناشی از تصادفات رانندگی در جاده‌های کشور کاهش یابد.
آغاز برنامه میان‌مدت برای کاهش خسارات انسانی تصادفات رانندگی در کشور
پویش «نه به تصادف» که از اول اسفند توسط وزارت بهداشت به اجرا درآمد و از همراهی بخش‌های مختلف دولت و در راس آنها، رییس‌جمهور برخوردار شد، مرحله اول را در حالی پشت سر گذاشت که هفته گذشته، معاون وزارت بهداشت در یک برنامه تلویزیونی آماری از کاهش تعداد قربانیان تصادفات رانندگی در مرحله اول پویش ارایه داد.
علیرضا رییسی در این برنامه تلویزیونی اعلام کرد که طبق گزارش‌های تجمیعی، در فاصله ۲۵ اسفند ۱۴۰۳ تا ۱۵ فروردین امسال، ۸۲۸ نفر در تصادفات رانندگی کشته شده و بیش از ۲۹ هزار نفر مجروح شده‌اند.
در همین برنامه تلویزیونی و به استناد گزارش پلیس راهور اعلام شد که بیشترین تعداد فوتی‌ها در همین بازه زمانی، مربوط به استان‌های کرمان، فارس و خراسان رضوی بوده و معاون وزیر بهداشت با تشریح دلیل ایجاد این پویش که قرار است تا پایان فعالیت دولت چهاردهم ادامه داشته باشد، گفت: «وزارت بهداشت به عنوان متولی سلامت مردم، به محض اطلاع از شیوع بیماری در یک منطقه خاص، ورود می‌کند و تیمی برای بررسی اعزام می‌شود و موضوع در دستور کار قرار می‌گیرد.
حالا که سالانه ۲۰ هزار کشته در اثر تصادفات در جاده‌های کشور داریم، باید واکنش ما بسیار شدیدتر باشد چرا که خسارات انسانی تصادفات از جنبه‌های مختلف مهم است و از مهم‌ترین جنبه‌های این مساله، تاثیر شمار قربانیان و مجروحان تصادفات در بحث جوانی جمعیت و حفاظت از سلامت جمعیت کشور است.
سالانه بیش از ۲۰ هزار جوان در تصادفات جاده‌ای کشته می‌شوند در حالی که ۸۳ درصد فوتی‌ها یا مصدومان زیر ۴۹ سال و ۵۲ درصد زیر ۲۹ سال سن دارند و بنابراین، قربانیان تصادف، نیروهای مولد و موثر در توسعه کشور محسوب می‌شوند و نباید به سادگی از کنار این آمار گذر کنیم.» معاون وزارت بهداشت در بخش دیگری از صحبت‌هایش گفت که مرحله دوم پویش «نه به تصادف» یک برنامه میان‌مدت است که از ۱۶ فروردین به مدت یک سال اجرا خواهد شد.
توضیح علیرضا رییسی به عنوان سخنگوی این پویش و در توجیه دلیل تداوم «نه به تصادف» تا پایان فعالیت دولت چهاردهم این بود که: «طبق آمار سال‌های قبل، تعداد جانباختگان تصادفات در فروردین ماه حدود ۱۳۰۰ نفر بوده و با توجه به آمار ۲۰ هزار فوتی تصادفات در طول یک سال، می‌توان گفت که به‌طور میانگین در هر ماه حدود ۱۷۰۰ نفر در تصادفات رانندگی جان خود را از دست می‌دهند که البته این عدد در ایام مسافرت مثل شهریور و مرداد بیشتر است.
بنابراین، هدف از پویش نه به تصادف، صرفا کنترل خسارات انسانی تصادفات در تعطیلات نوروز نبوده بلکه کاهش خسارات انسانی تصادفات باید به یک فرهنگ تبدیل شده و این کاهش، باید پایدار باشد اگرچه که به صفر رساندن این عدد محال است ولی می‌توان با راه‌حل‌های پایدار، این وضع را کنترل کرد.
مساله تصادفات رانندگی، به دلیل بار بیماری‌هایی که ایجاد می‌کند، یک مساله کاملا مرتبط با وظایف وزارت بهداشت است. ما امروز فقط در مورد فوتی‌های تصادفات صحبت می‌کنیم ولی در کنار آمار فوتی‌ها، سالانه حدود ۸۰۰ هزار مصدوم تصادفات داریم که بار این جراحت‌ها و معلولیت‌ها بر اقتصاد سلامت تاثیر می‌گذارد چنانکه هم‌اکنون در تخت‌های اغلب بخش‌های مراقبت‌های ویژه بیمارستان‌ها، بیماران تصادفی بستری شده‌اند.
تعداد زیادی از مصدومان تصادفات نیازمند مراقبت هستند و تعدادی از افرادی که تا دیروز نان‌آور خانواده و عضو فعال جامعه بوده‌اند، در تصادف رانندگی دچار قطع نخاع شده‌اند و نگهداری این افراد بر دوش کل اعضای خانواده است. علاوه بر این، مجروحان تصادفات شدید، اگر فوت نکنند و زنده بمانند، هزینه درمانشان به حدی است که بسیاری از خانواده‌ها بر اثر این هزینه‌ها به زیر خط فقر می‌روند. بار عاطفی و آسیب روانی ناشی از تصادفات را هم باید در نظر بگیریم چرا که هر فردی در صحنه تصادف که شاهد مرگ عزیزان خود باشد، ترومای این مشاهده و این حادثه را تا پایان عمر در ذهن خواهد داشت.»
در بخش دیگری از این برنامه تلویزیونی، نتایج یک نظرسنجی هم منتشر شد که خودروهای فرسوده و غیر استاندارد با سهم ۴۰ درصدی، فرهنگ رانندگی و رفتارهای پرخطر رانندگان با سهم ۳۵ درصدی، جاده‌های ناامن و زیرساخت‌های ضعیف با سهم ۱۵ درصدی و مشکلات اقتصادی و محدودیت حمل و نقل جایگزین با سهم ۱۰ درصدی، به عنوان بیشترین علت تصادفات و تلفات جاده‌ای نوروز ۱۴۰۴ عنوان شده بود.
در این برنامه تلویزیونی، معاون وزارت بهداشت در پاسخ به این انتقاد که پویش نه به تصادف، با تاکید بیش از حد به اشتباهات انسانی سعی دارد بار مسوولیت را از دوش نهادهای مسوول بردارد و مسوولیت را به دوش رانندگان بگذارد و تقصیر این تصادفات را بیشتر متوجه مردم و رانندگان بداند، گفت: «من این انتقاد را می‌پذیرم ولی با توجه به مدت اجرای مرحله اول پویش نه به تصادف که در بازه اول اسفند تا ۱۵ فروردین بوده، باید پرسید که آیا در این مدت جاده‌های ما درست شده؟ خودروها تغییری کرده؟ آیا قوانین رانندگی یا جریمه‌های رانندگی تغییر کرده؟ هیچ کدام از این تغییرات در این مدت اتفاق نیفتاد و بنابراین، در این بازه زمانی و در کوتاه‌مدت، توصیه به احتیاط در رانندگی، تنها بخش قابل توجه هشدار بود.
کاهش آسیب در حوادث رانندگی ۴ ضلع دارد و شامل جاده، خودرو، قوانین و جریمه‌های بازدارنده و در نهایت، فرهنگ رانندگی و رانندگی ایمن است. امروز در ایران پهناور و در جاده‌هایمان و در میان راه‌های کوهستانی و غیر کوهستانی بسیار طولانی، بیش از ۳ هزار نقطه حادثه‌خیز داریم که بیش از ۳۰ درصد تصادفات منجر به فوت، در این ۳ هزار نقطه اتفاق می‌افتد و قرار است در برنامه بلندمدت، وزارت راه به همراه پلیس راهور این نقاط شناسایی شده را مرتفع کند.
اما در مورد خودرو می‌توانم بگویم که هیچ امیدی به خودروسازان برای اصلاح ایمنی خودروها ندارم و هیچ کسی هم زورش به خودروسازان و مافیای خودروسازی نمی‌رسد و اگر کسی ادعا کند زورش به صنعت خودروسازی می‌رسد، پشیمان خواهد شد. وقتی در مورد آلودگی هوا و مرگ سالانه ۵۰ هزار ایرانی بر اثر آلودگی هوا صحبت می‌کنیم، بخش عمده‌ای از دلایل این اتفاقات متوجه آلایندگی و مصرف بالای سوخت همین خودروهاست.
بیش از ۶۵ درصد فوتی‌های تصادفات، سر صحنه است و این عدد نشان می‌دهد که خودرو به حدی از نظر ایمنی ضعیف است که سرنشینان با یک برخورد در جاده از بین می‌روند و رانندگی پرسرعت در جاده‌ها، هیچ امنیتی ندارد اگرچه تصادفات، الزاما بر اثر سرعت ۲۰۰ کیلومتر در ساعت هم اتفاق نیفتاده بلکه خودروها در حدی ناایمن است که حتی در رانندگی با سرعت ۱۰۰ کیلومتر در ساعت هم، برخورد خودرو با مانع، جان سرنشینان را به خطر می‌اندازد.
اما قوانین یا جریمه‌های بازدارنده، مهم‌ترین ضلع برای کاهش آسیب حوادث رانندگی است. در خیلی از کشورهای دنیا، با وجود آنکه جاده‌ها و خودروهای آنچنانی هم ندارند، آمار فوت و جراحات تصادفاتشان بسیار پایین است چون در این کشورها، جریمه‌ها بسیار بازدارنده و معادل ۲۰ میلیون تومان علاوه بر توقیف دوساله گواهینامه و در مواردی هم، محرومیت از بعضی خدمات اجتماعی است ولی در کشور ما، جریمه سرعت غیرمجاز، معادل قیمت دو بسته چیپس است.
به همین دلیل به مردم می‌گوییم حداقل با این خودروهای ناایمن، رانندگی با احتیاط داشته باشند چرا که رانندگی با سرعت غیرمجاز و جان باختن افراد در اثر تصادف با چنین خودرویی، مشابه قتل است. امروز اگر از افراد بپرسید که آیا در میان نزدیکانشان، سابقه تصادف و جراحت یا حتی فوت ناشی از تصادف و حوادث رانندگی دارند، حتما جواب مثبت می‌شنوید.»
هفته قبل رییس پلیس راهور نیروی انتظامی اعلام کرد که در فاصله ۲۵ اسفند ۱۴۰۳ تا ۲۰ فروردین امسال و در طول تعطیلات و سفرهای نوروزی، در مجموع ۱۷ میلیون و ۷۹۲ هزار و ۲۵۸ تخلف رانندگی در جاده‌های کشور ثبت شده که در مقایسه با مدت مشابه سال قبل (نوروز ۱۴۰۳.۴۸ درصد و معادل ۵ میلیون و ۸۳۸ هزار و ۱۶۲ مورد افزایش یافته است.
این مقام انتظامی به دنبال اعلام این آمار گفت که این آمار زنگ خطر و نشانه ضرورت فرهنگ‌سازی بیشتر برای اصلاح رفتارهای ترافیکی و رانندگی ایمن است و خبر داد که فقط طی ۳ روز ۱۳ تا ۱۶ فروردین امسال، گواهینامه ۶ هزار و ۷۹۱ راننده به دلیل تخلفات حادثه‌ساز برای مدت سه ماه توقیف شده در حالی که بیشترین تخلفات رانندگان در تعطیلات نوروز امسال، تجاوز از سرعت مجاز با ۹ میلیون و ۱۸۵ هزار و ۵۳۸ مورد، استفاده نکردن از کمربند ایمنی توسط راننده یا سرنشین با یک میلیون و ۱۷۶ هزار و ۸۷۵ مورد، توقف منجر به سد معبر با ۵۴۹ هزار و ۷۴۷ مورد، توقف دوبله با ۴۹۱ هزارو ۸۹۵ مورد، استفاده از تلفن همراه حین رانندگی با ۴۱۹ هزار و ۷۷۹ مورد، نداشتن معاینه فنی با ۳۴۸ هزار و ۱۷۴ مورد، توقف در محل ممنوع با ۳۳۶ هزار و ۵۶۳ مورد، شیشه دودی خودرو وعدم دید کافی با ۲۸۹ هزار و ۱۵۷ مورد، نقص فنی در چراغ‌ها یا سیستم ترمز با ۲۸۷ هزار و ۹۵۸ مورد، بی‌توجهی به ایست پلیس با ۲۶۸ هزارو ۲۷۳ مورد، سبقت غیرمجاز در دوراهی‌ها با ۲۴۵ هزار و ۵۷۶ مورد، عبور از محل ممنوع با ۲۴۴ هزار و ۸۶۶ مورد و استفاده نکردن از کلاه ایمنی توسط موتورسواران با ۲۴۱ هزار و ۵۵۳ مورد بوده است.
هفته قبل، دست‌اندرکاران حوزه سلامت و امداد هم به صحن علنی مجلس رفتند تا گزارشی از نتایج اجرای مرحله اول پویش نه به تصادف ارایه دهند که طبق اعلام رییس سازمان اورژانس کشور، ۶ استان تهران، خراسان رضوی، خوزستان، اصفهان، فارس و کرمان به ترتیب بیشترین مصدومان ترافیکی در ایام نوروز را داشتند.
جعفر میعادفر به دنبال این اعلام، در گزارشی که به نمایندگان مجلس ارایه داد، ضمن اشاره به اینکه اوج حوادث ترافیکی، در روزهای ۲۸ اسفند و ۱۳ فروردین بوده، گفت که از مجموع بیش از ۱۵۹ هزار بیمار و مصدوم منتقل شده به مراکز درمانی، بیش از ۴۸ هزار نفر، مصدوم حوادث رانندگی بودند و ۶۵ درصد از این مصدومان در شهرها، ۲۲ درصد در برون‌شهری و ۶ درصد در معابر روستایی دچار حادثه شده‌اند، علاوه بر اینکه ۷۴ درصد از مصدومان، مرد بوده‌اند. رییس پلیس راهور نیروی انتظامی هم در همین جلسه علنی اعلام کرد که در تعطیلات نوروز امسال، پنج استان کرمان، فارس، سیستان و بلوچستان، تهران و خوزستان، بیشترین جانباختگان تصادفات رانندگی را داشته‌اند./اعتماد
